دونالد ترامپ، رییس‌جمهور منتخب ایالات متحده، در نخستین مصاحبه تلویزیونی پس از پیروزی مجدد، تصویری تهاجمی از آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش ترسیم کرد. او تهدید کرد منتقدانش از جمله لیز چنی و اعضای کمیته تحقیق درباره حمله ۶ ژانویه را زندانی کند و به مهاجمان کنگره عفو عمومی بدهد.
روز اول: عفو مهاجمان کنگره
ترامپ در گفت‌وگو با کریستن ولکر، مجری برنامه «میت د پرس» شبکه ان‌بی‌سی، که یکشنبه پخش شد، با صراحت گفت در نخستین روز آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش که ۲۰ بهمن شروع می‌شود، «صدها نفر» از حامیانش را که در جریان یورش خشونت‌آمیز به ساختمان کنگره در ۶ ژانویه ۲۰۲۱ دستگیر و محکوم شدند، عفو می‌کند.
این وعده درحالی مطرح می‌شود که بسیاری از این افراد به اعمال خشونت‌آمیز و حمله به ماموران پلیس متهم شده‌اند.
ترامپ در صحبت‌هایش تاکید کرد این افراد قربانی شرایطی ناعادلانه شده‌اند و در محیط‌های بازداشت «کثیف و غیرقابل تحمل» نگهداری می‌شوند.
رییس‌جمهور منتخب گفت البته درباره کسانی که به افسران پلیس حمله کرده‌اند، «ممکن است استثنائاتی وجود داشته باشد» اما در کل این افراد «بی‌گناه» بودند که چاره‌ای جز حمله نداشتند.
به نوشته نیویورک تایمز، این رویکرد عملا این پیام روشن را به طیفی از حامیان او می‌دهد که دوره جدید ریاست‌جمهوری ترامپ با عفو و قدردانی از کسانی آغاز می‌شود که نماد خشونت‌بارترین لحظه انتقال قدرت در تاریخ معاصر آمریکا هستند.
قضات فدرال که برخی منصوب ترامپ بودند، پیش‌تر به سیاست احتمالی عفو گسترده مهاجمان کنگره واکنش منفی نشان دادند. قاضی کارل جی. نیکولز، منصوب ترامپ، ماه گذشته اعلام کرد که عفوهای همگانی برای محکومان ۶ ژانویه «بسیار ناامیدکننده» خواهد بود.
این موضع نشان می‌دهد که بخش مهمی از دستگاه قضایی آمریکا آماده مقاومت در برابر تلاش ترامپ برای پاک‌کردن سابقه این خشونت تاریخی است.
تهدید به زندانی کردن مخالفان
ترامپ در این گفتگوی به تهدید صریح رهبران و اعضای کمیته تحقیق مجلس نمایندگان درباره حمله ۶ ژانویه هم پرداخت.
لیز چنی، نماینده جمهوری‌خواه سابق از ایالت وایومینگ و از چهره‌های مطرح این کمیته، در صدر اهداف ترامپ قرار دارد که به گفته ترامپ «برای آنچه کردند، صادقانه باید به زندان بیفتند.»
ترامپ تاکید کرد که شخصا به دادستان کل یا رییس جدید اف‌بی‌آی دستور نخواهد داد که اعضای کمیته تحقیق را تحت پیگرد قرار دهند، اما انتظار دارد این مقامات «خودشان به این نتیجه برسند.»
به نوشته نیویورک تایمز، این موضع رییس‌جمهور منتخب، نوعی فشار غیرمستقیم بر نهادهای قضایی و امنیتی است تا منتقدان و مخالفان سیاسی او را مجازات کنند.
لیز چنی در واکنش اعلام کرد ادعای ترامپ «ادامه حمله به حاکمیت قانون» است و هیچ مبنای حقوقی یا قانونی برای زندانی کردن اعضای کمیته تحقیق ۶ ژانویه وجود ندارد و این سخنان اساس‌های جمهوریت و حاکمیت قانون در آمریکا را تهدید می‌کند.
هدف‌گیری اصلاحیه چهاردهم قانون اساسی و لغو حق شهروندی با تولد
ترامپ در ادامه صحبت‌هایش وعده داد حق شهروند بر اساس تولد را که بر اساس متمم چهاردهم قانون اساسی آمریکا به هر فرد متولدشده در خاک این کشور اعطا می‌شود، لغو کند: «ما باید آن را تغییر دهیم.»
او از ارائه جزئیات درباره روش اجرایی‌کردن این وعده خودداری کرد و به احتمال زیاد، هر تلاشی در این مسیر، با چالش‌های قضایی گسترده مواجه خواهد شد.
کارشناسان حقوقی می‌گویند اصل اعطای شهروندی با تولد به روشنی در قانون اساسی تضمین شده و با یک فرمان اجرایی یا اقدام یک‌جانبه رییس‌جمهور لغو نمی‌شود.
اصلاح قانون اساسی نیازمند دو‌سوم رای موافق اعضا کنگره و رای موافق کنگره‌های محلی سه‌چهارم از ۵۱ ایالات تشکیل‌دهنده ایالات متحده است، امری که تحقق آن به‌شدت بعید به نظر می‌رسد.
ترامپ در دفاع از ایده‌اش برای لغو این حق گفت آمریکا تنها کشوری است که چنین حقی را اعطا می‌کند، در حالی که در واقع ده‌ها کشور دیگر نیز در دنیا، حق شهروندی از جمله بر اساس تولد در خاک آن کشورها اعطا می‌شود.
نگاه متضاد به مهاجران: از رویایی‌ها تا اخراج همه مهاجران غیرقانونی
در همین حال، ترامپ موضعی ملایم‌تر درباره گروه موسوم به «رویایی‌ها/دریمرها» (کسانی که در کودکی بدون مدارک قانونی وارد آمریکا شده‌اند) گرفت.
او گفت قصد دارد با دمکرات‌ها همکاری کند تا این افراد که غالبا اکنون میان‌سال هستند و زبان و فرهنگ کشور مبدا را نمی‌دانند، از خطر اخراج مصون بمانند.
این موضع ترامپ تفاوت چشمگیری با دوره پیشین او دارد که تلاش کرد برنامه «داکا» (معافیت دریمرها از اخراج) را لغو کند.
بسیاری از ناظران سیاسی می‌گویند این امر می‌تواند تلاش ترامپ برای جلب بخشی از رأی‌دهندگان میانه‌روتر را نشان دهد، در همان حال او وعده داد جز این گروه، همه مهاجران غیرقانونی را در دوره چهارساله ریاست جمهوری‌اش از ایالات متحده اخراج کند.
خشم نسبت به اف‌بی‌آی و احتمال انتصاب نیروهای وفادار
ترامپ آشکارا از کریستوفر ری، مدیر اف‌بی‌آی که در دوره نخست ریاست‌جمهوری خود منصوب کرده بود، ابراز نارضایتی کرد.
او دلیل اصلی این خشم را حمله ماموران اف‌بی‌آی در سال ۲۰۲۲ به ویلای شخصی ترامپ در مارالاگو جهت بازیابی اسناد طبقه‌بندی‌شده عنوان کرد: «او به خانه من حمله کرد. من خیلی از این کار او ناراحت شدم.»
رییس‌جمهور منتخب از موضع ری در ماجرای سوءقصد به جان خودش هم انتقاد کرد. ترامپ گفت در حمله‌ای که به زخمی شدن گوش او منجر شد، ری ابتدا تردید داشت که آیا این جراحت ناشی از شلیک گلوله بوده یا ترکش. ترامپ با تمسخر گفت: «ترکش از کجا می‌آید؟ از آسمان؟»
او به‌طور غیرمستقیم اشاره کرد که ممکن است ری با کسی چون کش پاتل، یکی از وفاداران به ترامپ، جایگزین شود.
پاتل قبلا گفته بود علیه «دشمنان عمق دولت» که از نظر او در نهادهای امنیتی جا خوش کرده‌اند، اقدام خواهد کرد.
هرچند ترامپ گفت تصور نمی‌کند پاتل به دنبال انتقام از مخالفان باشد، اما بلافاصله افزود البته اگر افرادی «خلاف قانون عمل کرده‌اند» تعقیب خواهند شد.
چندگانگی در مواضع؛ از بایدن تا رئیس فدرال‌رزرو
هرچند ترامپ درباره تعقیب منتقدان خود با تند صحبت کرد، درباره جو بایدن، رییس‌جمهور فعلی و خانواده‌اش، لحن ملایم‌تری اختیار نمود.
ترامپ گفت قصد ندارد وقت خود را صرف انتقام از رییس‌جمهور کنونی کند و افزود: «من به دنبال موفقیت کشور هستم، نه بازگشت به گذشته.»
این اظهارات، البته با مواضع ستیزه‌جویانه‌اش در قبال اعضای کمیته تحقیق کنگره که حمله ۶ ژانویه را بررسی کردند، در تضاد است.
او همچنین گفت برنامه‌ای برای برکناری جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو، ندارد. پاول از منصوبان خود ترامپ است که از سیاست‌های پولی او چندان خشنود نبود، اما حالا ترامپ می‌گوید در نظر ندارد او را اخراج کند.